Platform Ontwerp NL bundelt ontwerpkracht

De brancheverenigingen van ruimtelijk ontwerpers hebben de handen ineengeslagen. Op de Dag van de Ontwerpkracht, begin juli, presenteerden de organisaties van architecten, stedenbouwkundigen, landschapsarchitecten, ingenieurs en interieurarchitecten samen met de ruimtelijke kwaliteitsadviseurs en de Vereniging Deltametropool een nieuw samenwerkingsverband: Platform Ontwerp NL.



NVTL-voorzitter Ben Kuipers (rechts) reikte in juli namens het platform de Bokaal van de Ontwerpkracht aan minister Hugo de Jonge uit, als erkenning voor zijn lef om in de NOVEX en Mooi Nederland het belang van ontwerp te agenderen. 

Het gloednieuwe Platform Ontwerp NL is een antwoord op de groeiende behoefte aan ontwerpkracht voor de grote transities in de steden en het landelijk gebied.
Er is bij de ontwerpers zelf een onwrikbaar geloof van eigen kunnen. Ontwerpers hebben het vermogen om ingewikkelde problemen op te lossen door al ontwerpend te onderzoeken hoe een combinatie van functies een aantrekkelijke toekomst oplevert. Die ontwerpkracht voor het koppelen van opgaven is dringend gewenst, zo laat de rijksoverheid keer op keer weten, in de Nationale Omgevingsvisie, in de Omgevingswet en in de rijksprogramma’s Novex en Mooi Nederland.

Maar het wil nog niet erg vlotten. In de sectorale programma’s is het ontwerp namelijk stiefmoederlijk bedeeld. Ontwerpers zaten niet aan de RES-tafels (Regionale Energiestructuur) en omgevingskwaliteit was er nauwelijks een gespreksonderwerp. In de Deltaprogramma’s ter bescherming tegen hoog water is het iets beter, maar de tijden waarin ontwerpkwaliteit even belangrijk was als waterveiligheid zijn nog niet teruggekeerd. In het woningbouwprogramma gaat het om aantallen, om rentabiliteit, om massaproductie in hoge snelheden - zo mogelijk door procedures over zorgvuldigheid en kwaliteit terzijde te schuiven, zoals bij het aangekondigde aantal van 30.000 ‘flexwoningen’ gebeurt. En in het stikstofbeleid gaat het gesprek vooral over ‘perspectief voor de boer’ en het redden van de natuur, niet over ontwerpkracht.

Combineren moet
Die sectorale programma’s (er zijn er maar liefst 25) zijn alle urgent en belangwekkend. Maar juist omdat ze zo urgent zijn, negeren ze de complexe koppeling aan de andere even urgente programma’s, terwijl iedereen weet dat Nederland veel te klein is om alle urgenties sectoraal en naast elkaar op te lossen. Combineren moet, maar er ontbreekt een autoriteit die daartoe dwingt.

Aan de ontwerpers zal het niet liggen. Door de samenwerking in Platform Ontwerp NL bieden ze een makkelijk vindbaar loket waar de provincies - die aan de lat staan voor het integreren van al die urgente transities - terecht kunnen voor ontwerpend onderzoek, voor de juiste supervisor, een kwaliteitsteam of bijvoorbeeld een ervenconsulent.

Het platform kan een belangrijke rol spelen in het ontsluiten van al verricht ontwerpend onderzoek (de grote onderzoeken Stad van de Toekomst en Regio van de Toekomst liggen nog ergens in de la), en belangrijker nog: het platform kan met goede voorbeelden aandacht vragen voor wat ontwerpkracht vermag. De bundeling van disciplines is een belangrijke eerste stap om de aandacht voor ontwerpkracht te vergroten.

Welke taken het nieuwe platform precies op zich neemt, en of de nationale en provinciale plannenmakers het platform weten te vinden is nu nog niet te zeggen. Binnenkort stelt het platform een kwartiermaker aan om de kansen en mogelijkheden verder te verkennen. 

Flip ten Cate | september | 2022  
Aanmelden voor de nieuwsbrief Federatie Ruimtelijke Kwaliteit kan via: https://www.ruimtelijkekwaliteit.nl/aanmelden-nieuwsbrief